Πώς εκδηλώνεται;
Τα συμπτώματα εξαρτώνται από το είδος της οισοφαγίτιδας.
Στη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση εκδηλώνεται με τα παρακάτω συμπτώματα: οπισθοστερνικό καύσος, δυσπεψία, αναγωγές, ναυτία, επιγαστρική δυσφορία, μετεωρισμό. Σπανιότερα διαπιστώνονται δυσφαγία, οδυνοφαγία, βήχας, ροχαλητό, φτέρνισμα, αιματέμεση και οπισθοστερνικό άλγος, που μοιάζει με αυτό του εμφράγματος.
Μπορεί να υπάρχουν ένα, μερικά ή όλα τα συμπτώματα. Δεν υπάρχει αντιστοιχία μεταξύ αυτού που γίνεται αντιληπτό και αυτού που πραγματικά συμβαίνει μέσα στον οισοφάγο. Μπορεί η συμπτωματολογία να είναι ήπια και να διαπιστώνεται βαριά οισοφαγίτιδα και αντιστρόφως. Υπάρχουν περιπτώσεις που η οισοφαγίτιδα γίνεται αντιληπτή λόγω κάποιας επιπλοκής, όπως αιμορραγίας, ενσφήνωσης του φαγητού, διάτρησης, απώλειας βάρους, λαρυγγίτιδας, πνευμονίας ή βρογχικού άσθματος.
Στην οισοφαγίτιδα μυκητιασικής αιτιολογίας μπορεί παρατηρούνται δυσκολία στην κατάποση ή πόνος σε αυτή, οπισθοστερνική δυσφορία, πόνος ή καύσος, ναυτία και έμετος, πυρετός, κοιλιακό άλγος, βήχας, ανορεξία, απώλεια βάρους.
Που οφείλεται;
Οι διάφοροι τύποι οισοφαγίτιδας οφείλονται και σε διάφορα αίτια.
Παράγοντες κινδύνου για γαστροοισοφαγικής αιτιολογίας παλινδρόμηση είναι η κύηση, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ- σοκολάτας- πικάντικων και λιπαρών γευμάτων. Αλλά και διάφορες παθήσεις όπως το σκληρόδερμα, η βαριά νοητική υστέρηση, οι τραυματισμοί της σπονδυλικής στήλης, νοσήματα ανοσοκαταστολής.
Η οισοφαγίτιδα αναπτύσσεται, όταν επιστρέφει συστηματικά το όξινο περιεχόμενο του στομάχου στον οισοφάγο, με αποτέλεσμα την βλάβη του εσωτερικού του τοιχώματος του. Το γαστρικό οξύ και τα ένζυμα διαβρώνουν το τοίχωμα και οδηγούν σε φλεγμονή, λύση της συνέχειας του (διάβρωση) και έλκος.
Η λοιμώδης οισοφαγίτιδα παρατηρείται συνήθως σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς. Διάφορες διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος (πχ. λευκοπενία) προδιαθέτουν σε ευκαιριακές λοιμώξεις. Επίσης χρόνια νοσήματα, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η νεφρική ανεπάρκεια και ο αλκοολισμός, η χρόνια χρήση κορτιζόνης, η χημειοθεραπεία, η ακτινοβολία τροποποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα. Διαταράσσουν τους φυσικούς φραγμούς και ευνοούν την ανάπτυξη μικροβίων.
Οργανισμοί που προκαλούν την λοιμώδη οισοφαγίτιδα είναι μύκητες (συνήθως κάντιντα), ιοί και βακτήρια. Οι μύκητες συνήθως αναπτύσσονται σε στάση των τροφών στον οισοφάγο σε έδαφος κάποιας κινητικής διαταραχής (αχαλασία, σκληρόδερμα) ή μηχανικού κωλύματος (στένωση). Πολύ συχνά σε ανοσοκαταστολή λόγω νοσημάτων ή φαρμάκων.
Ιοί που προκαλούν οισοφαγίτιδα είναι ο έρπις, ο κυτταρομεγαλοϊός,, ο Ebstein barr, o HPV, o poliovirus, o HIV.
Μικρόβια ευθύνονται για οισοφαγίτιδα, όπως το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης, σταφυλόκοκκος, στρεπτόκοκκος.
Τα φάρμακα προκαλούν οισοφαγίτιδα δρώντας τοπικά πάνω στο τοίχωμα του οισοφάγου. Αντιβιοτικά, ασβέστιο, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη-ασπιρίνη, κινιδίνη ευθύνονται για το 90% των περιστατικών. Παράγοντες που συμβάλλουν στο να καταστεί επικίνδυνο ένα φάρμακο είναι η χημική σύσταση του φαράκου, η διαλυτότητά του, ο χρόνος επαφής με το τοίχωμα, το μέγεθος-σχήμα και περίβλημά του, το ποσό του νερού κατά την κατάποση και η προϋπάρχουσα κατάσταση του οισοφάγου.
Η ακτινοβολία του θώρακα προκαλεί διάφορης έντασης βλάβες στον οισοφάγο, ανάλογα με τη δόση και το χρόνο εφαρμογής της.
Η ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα φαίνεται να σχετίζεται με απελευθέρωση ισταμίνης από μαστοκύτταρα μέσα στο οισοφαγικό τοίχωμα. Η ισταμίνη προκαλεί ένα καταρράκτη αντιδράσεων που καταλήγει σε σύντηξη των μυϊκών ινών του τοιχώματος.
Που μπορεί να οδηγήσει η οισοφαγίτιδα;
Η οισοφαγίτιδα, αν δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει σε στένωση του οισοφάγου με αδυναμία σίτισης, απώλεια βάρους και αφυδάτωση.
Επίσης σε διάτρηση ή αιμορραγία, που μπορεί να αποβούν θανατηφόρες.
Μπορεί να συμβεί εισρόφηση του γαστρικού περιεχομένου και να οδηγήσει σε πνευμονία, βρογχόσπασμο και άπνοια.
Σοβαρή επιπλοκή της οισοφαγίτιδας είναι ο οισοφάγος Barrett. Πρόκειται για μόνιμη βλάβη του οισοφάγου, που αν δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του οισοφάγου.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Σημαντικά είναι το ιστορικό, η κλινική εξέταση και ο εργαστηριακός έλεγχος, προκειμένου να προσδιοριστεί η αιτιολογία. Απαραίτητος είναι και ο ενδοσκοπικός έλεγχος (γαστροσκόπηση) προκειμένου να εντοπιστούν βλάβες του οισοφαγικού τοιχώματος, ώστε να προσδιοριστούν η βαρύτητα της νόσου, να προσδιοριστεί η θεραπεία και η εξέλιξη της νόσου.
Υπάρχει θεραπεία;
Αρχικά πρέπει να αντιμετωπιστεί η αιτία που την προκαλεί. Ανάλογα μπορεί να χορηγηθούν αντιμικροβιακά φάρμακα, αντιικά, κορτιζόνη. Όσον αφορά τη συχνότερη, αυτή της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης χρησιμοποιούνται ανταγωνιστές των υποδοχέων της ισταμίνης, αναστολείς της αντλίας πρωτονίων, γαστροκινητικά, αντιόξινα. Σε αυτή την περίπτωση η νόσος είναι χρόνια και η θεραπεία εξατομικεύεται.
Σημαντικότατη είναι η ενημέρωση, ώστε να γίνεται έγκαιρη διάγνωση με την έναρξη των συμπτωμάτων.
Μικρές αλλαγές στον καθημερινό τρόπο ζωής μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Καλό είναι η αποφυγή της κατάκλισης μετά τα γεύματα, τα συχνά και μικρά γεύματα, η διατήρηση σωστού σωματικού βάρους, η διακοπή καπνίσματος, η αποφυγή αλκοόλ-καφεΐνης-πικάντικων και λιπαρών γευμάτων-σοκολάτας, η αποφυγή χρήσης μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και ασπιρίνης χωρίς ιατρική οδηγία.
Με σωστή ενημέρωση, πρώιμη διάγνωση, έγκαιρη θεραπεία, η οισοφαγίτιδα μπορεί να έχει πολύ καλή πρόγνωση.
